نعناع و انواع آن، خانواده‌ای از گیاهان معطر هستند که به صورت بومی در اروپا و آسیا رشد می‌کنند و هزاران سال است که به دلیل برخورداری از عطر و طعم دلپذیر و خواصشان مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این گیاه و فرآورده‌های آن برای خوشبو کردن دهان، آبنبات‌ها و سایر مواد غذایی استفاده می‌شود.

علاوه بر این، بسیاری از مردم از دمنوش نعناع، به عنوان یک نوشیدنی بدون کافئین لذت می‌برند. ما در ایران محصولی به نام عرق نعناع داریم که در حقیقت عصاره‌ی نعناع به صورت مایع است و به گفته‌ اطباء سنتی و گیاهی، خواص فراوانی برای بدن و بسیاری از بیماری‌ها دارد. منتول، ماده موثره نعناع است که خاصیت خنک کنندگی و رایحه‌ این گیاه را به آن می‌بخشد.

در ادامه‌ این مطلب می‌توانید با انواع خواص عرق نعناع، مضرات و سایر اطلاعات ضروری درباره مصرف آن آشنا شوید.

مطالعات حیوانی نشان می‌دهند که نعنا دستگاه گوارش انسان را تسکین می‌دهد و درد را بهبود می‌بخشد. نعناع همچنین از انقباض عضلات صاف جلوگیری کرده و به درمان اسپاسم روده کمک می‌کند. بررسی ۹ مطالعه بر ۹۲۶ فرد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر نشان داد که نعنا و فرآورده‌های آن تاثیر چشگیری در کاهش علائم این بیماری دارد.

علاوه بر این، کپسول‌های حاوی روغن نعناع باعث کاهش میزان و شدت تهوع و استفراغ در ۲۰۰ فرد تحت شیمی درمانی شد. درحالی که هیچ مطالعه‌ای بر عرق نعناع و اثرات آن در مشکلات گوارشی انجام نشده، می‌توان این اثرات را به آن نیز تعمیم داد.

از آنجا که نعناع به عنوان یک تسکین‌دهنده و شل‌کننده عضلات عمل می‌کند، ممکن است عصاره‌ی آن و عرق نعناع انواع خاصی از سردرد‌ها را نیز بهبود دهند. منتول موجود در نعناع باعث افزایش جریان خون و احساس خنکی می‌شود و احتمالا درد را کاهش می‌دهد.

در یک مطالعه بالینی بر ۳۵ فرد مبتلا به میگرن، اعمال عصاره نعناع به پیشانی و گیجگاه موجب بهبود درد ظرف مدت دو ساعت شد. همچنین ممکن است رایحه‌ی نعناع به شل شدن عضلات و تسکین درد کمک کند؛ اگرچه هنوز مدرک علمی مبنی بر این اثر در دست نیست.

نعناع، علاوه بر این که رایحه‌ دلپذیری دارد، دارای خواص ضد باکتریایی است که به از بین بردن میکروب‌های ایجاد کننده پلاک دندان کمک می‌کند و در نتیجه قادر است بوی بد دهان را درمان کند. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف عصاره‌ نعناع و شستشوی دهان با آن، می‌تواند به مرور زمان به خوشبو شدن تنفس و دهان کمک کند.

گر چه هیچ شواهد علمی مبنی بر تاثیرات عرق نعناع و دمنوش آن بر بوی بد دهان وجود ندارد، متخصصان معتقدند که ترکیبات موجود در این مواد می‌توانند همان اثر را داشته باشند.

نعناع دارای خواص ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد التهابی است. به همین خاطر نوشیدن دمنوش یا عرق نعنا می‌تواند با گرفتگی ناشی از عفونت در سینوس‌ها، مبارزه کند.

علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که منتول، یکی از ترکیبات فعال در نعناع، جریان هوا در مجاری بینی را بهبود می‌بخشد؛ بنابر این بخور نعناع می‌تواند برای تنفس بهتر شما مفید باشد. گر چه اثرات عرق نعناع بر احتقان بینی مورد مطالعه قرار نگرفته‌است، اما شواهد نشان می‌دهند که ممکن است مفید باشد.

چای و عرق نعناع ممکن است سطح انرژی را بهبود بخشند و خستگی روزانه را کاهش دهند. درحالی که هیچ مطالعه‌ای به طور اختصاصی این دو را مورد بررسی قرار نداده است، تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیبات طبیعی موجود در نعناع اثرات مفیدی بر سطح انرژی دارند.

در یک مطالعه، ۲۴ جوان سالم با مصرف کپسول روغن نعناع، خستگی کمتری را در طول آزمایشات شناختی تجربه کردند. در تحقیق دیگری، رایحه درمانی با روغن نعناع، موجب کاهش میزان خواب‌آلودگی در افراد شد.

از آنجا که نعناع به عنوان یک شل‌کننده‌ عضلات عمل می‌کند، ممکن است گرفتگی قاعدگی را تسکین دهد. در حالی که عرق نعناع تا به حال مستقیما مورد مطالعه قرار نگرفته‌ است، ترکیبات موجود در گیاه نعناع بر بهبود علائم قاعدگی موثر واقع شده‌اند.

در یک تحقیق بر ۱۲۷ زن مبتلا به قاعدگی دردناک، با مصرف کپسول‌های حاوی عصاره نعناع توانستند شدت و طول درد کمتری تجربه کنند و ممکن است عرق نعناع نیز اثرات مشابهی داشته باشد.

در حالی که هیچ مطالعه‌ای در مورد اثرات ضدباکتریایی عرقه نعناع انجام نشده، تحقیقات نشان می‌دهند که روغن نعناع به طور موثری باکتری‌ها را از بین می‌برد. در یک مطالعه، روغن نعناع برای از بین بردن و جلوگیری از شد باکتری‌های متداول در مواد غذایی، موثر واقع شد.

علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهند که نعناع باعث کاهش چندین نوع باکتری که معمولا در دهان وجود دارند می‌شود. منتول موجود در نعناع نیز خواص ضد باکتریایی از خود نشان داده ‌است.

نوشیدن چای یا شربت نعناع، یک گزینه‌ی عالی برای پیش از خواب است؛ چرا که این دو نوشیدنی فاقد کافئین هستند. از این گذشته، خواص نعناع به عنوان یک شل کننده عضلات ممکن است به شما در استراحت قبل از خواب کمک نماید. اگرچه، شواهد علمی زیادی درباره اثرات نعناع بر تقویت خواب وجود ندارد.

در یک مطالعه روغن نعناع باعث افزایش زمان خواب موش‌ها شد. با این حال، یک مطالعه‌ دیگر نشان داده که منتول تاثیر آرام‌بخشی ندارد؛ بنابر این نتایج تحقیقات در این رابطه متفاوت هستند و هنوز نمی‌توان به طور قطع در مورد اثر عرق نعناع بر خواب نتیجه‌گیری کرد.

عرق نعناع به طور طبیعی فاقد کالری و دارای طعم دلپذیری است که این باعث می‌شود یک انتخاب هوشمندانه در زمان کاهش وزن باشد. گر چه تحقیقات زیادی در این رابطه صورت نگرفته‌است.

در یک مطالعه کوچک بر ۱۳ فرد سالم، مصرف یک کپسول روغن نعناع منجر به کاهش اشتها شد. از طرفی، در یک مطالعه‌ حیوانی نشان داده شد که عصاره نعناع اثر مخالف را دارد؛ بنابراین هنوز به تحقیقات بیشتری در این باره احتیاج است.

دمنوش و عرق نعناع، یک داروی طبیعی محبوب برای کمک به هضم هستند و بسیاری از دارو‌هایی که برای مشکلات گوارشی تجویز می‌شوند، حاوی عصاره نعناع هستند.

اثر تسکین دهنده‌ منتول در نعناع، باعث آرامش معده هنگام مدفوع و حرکت آن در روده‌ها می‌شود. نوشیدن یک فنجان چای نعناع یا مقداری عرق نعناع پس از هر وعده غذایی ممکن است برای کسانی که به یبوست و ناراحتی معده دچار هستند، کمک کند.

انواع نعناع یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی در طب سنتی چینی هستند. مصرف عرق نعناع ترشحات سالم معده را افزایش می‌دهد، روده‌ها را شل می‌کند و نفخ را کاهش می‌دهد. افزون بر این، نعناع سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به بهبود بینایی کمک کرده و همچنین برای سم‌زدایی بدن توسط کبد مفید هستند.

علاوه بر عرق نعناع، شما می‌توانید با دمنوش نعناع از این خواص بهره‌مند شوید. برگ‌های نعناع مملو از روغن‌های اساسی مانند منتول و منتفون هستند که به عملکرد سم‌زدایی کبد و هضم غذا کمک می‌کنند.

نعناع یکی از قدیمی‌ترین محصولات تابستانی در هند است که به گفته‌ برخی متخصصان، حاوی خواصی است که از ایجاد پلاک در شریان‌ها که از جریان خون ممانعت می‌کنند، جلوگیری می‌کند. این اثر می‌تواند جریان و فشار خون را بهبود بخشد.

با این وجود، بسیاری از متخصصان هشدار می‌دهند که بیماران مبتلا به فشار خون بالا از مصرف عصاره نعناع با غلظت بالا خودداری کنند؛ چراکه هنگام استفاده از آن به مقادیر زیاد، منتول می‌تواند اثر منفی بر فشار خون داشته باشد و ضربان قلب را بسیار افزایش دهد.

مانند بسیاری از گیاهان، نعناع و محصولات آن می‌تواند برای برخی تاثیرات منفی در پی داشته باشد. گرچه بر اساس گفته‌ها، نعناع برای مشکلات گوارشی و رفلاکس معده مفید است، تحقیقات اخیر در سال ۲۰۱۹ می‌گویند که نعناع اتفاقا به عنوان محرکت علائم رفلاکس اسید معده عمل می‌کند!

مصرف عصاره نعناع در دوز‌های سنگین، می‌تواند سمی باشد و پیروی از دستورالعمل‌های بهداشتی در این باره ضروری است. لازم به ذکر است که منتول خالص، سمی بوده و نباید مستقیما مصرف شود.

افراد برای بهره‌مندی از خواص آن در رایحه درمانی می‌توانند مقداری عصاره‌ی نعناع یا منتول را روی بالش خود بمالند. درباره مصرف عرق نعناع برای درمان رفلاکس معده و سایر مشکلات گوارشی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

در صورتی که به اسهال مبتلا باشید، مصرف عرق نعناع می‌تواند موجب سوزش مقعد شود. سایر عوارض جانبی احتمالی عرق نعناع به قرار زیر است:

مصرف نعناع و عرق نعناع برای بسیاری بی‌خطر است. اگر چه توصیه می‌شود از آن‌ها برای مقاصد درمانی، بیش از ۸ هفته متوالی استفاده نکنید.

مصرف بیش از حد عرق نعناع می‌تواند موجب برخی عوارض جانبی از جمله سوزش سر دل، خشکی دهان، حالت تهوع و استفراغ شود.

مصرف عرق نعناع در طول بارداری و شیردهی به اندازه‌ متعادل، به احتمال زیاد ایمن است. با این حال، درباره اثرات آن و مقدار مصرف حتما با پزشک خود مشورت کنید. در صورت بارداری یا شیردهی باید مراقب میزان مصرف عرق نعناع باشید.

برای این منظور یک پنبه را به عرق نعناع آغشته کنید و آن را به آرامی بر روی سینه بمالید. پس از گذشت مدتی سینه را با آب بشورید و کودک خود را تغذیه کنید.

مصرف خوراکی عرق نعناع رقیق شده برای کودکان ایمن است. برای کودکان بالاتر از ۸ سال نیز می‌تواند از آن بدون نگرانی و بدون نیاز به ترکیب با آب استفاده کرد. عرق نعناع می‌تواند به درمان دل‌درد، اسهال و گرما‌زدگی کودکان کمک کند، اما اگر کودک به مشکلات گوارشی زمینه‌ای مبتلاست، باید با آب زیاد مصرف شود.

مصرف عرق نعناع یا دمنوش آن، به دلیل برخورداری نعنا از ترکیبات طبیعی مفید، می‌تواند به سلامتی بدن کمک کند. در حالی که تحقیقات در رابطه با عرق نعناع محدود هستند، متخصصان معتقدند که خواص نعناع و روغن نعناع را می‌توان به سایر فراورده‌های نعناع نیز نسبت داد.

نعناع می‌تواند به بهبود هضم کمک کند و همچنین با عفونت‌های میکروبی و غیره مبارزه کند. درست کردن نوشیدنی با استفاده از عرق نعناع، ایده‌ بسیار خوبی برای لذت بردن از خواص آن در طول روز است.

بهتر است برای درمان نفخ و دل درد، روزانه تنها یک استکان عرق نعنا را پس از هر وعده‌ غذایی میل کنید. با این حال، توصیه می‌شود که اگر شرایط یا بیماری خاصی دارید، حتما پیش از مصرف عرق نعناع به عنوان یک روش درمانی، با پزشک خود مشورت کنید.